اقدامات سیاسی آیت الله گلپایگانی و آیت الله شریعتمداری؛ از رحلت آیت الله بروجردی تا پیروزی انقلاب اسلامی

موضوع پژوهش حاضر اقدامات سیاسی مراجع از رحلت آیت الله بروجردی تا پیروزی انقلاب اسلامی است که در آن با بررسی مواضع دوتن از این مراجع یعنی آیت الله گلپایگانی و آیت الله شریعتمداری رفتار این دو مرجع را در قبال سیاست های حکومت پهلوی و در ارتباط با کارگزاران این حکومت بررسی می کند. باتوجه به اهمیت، نقش و جایگاه مراجع تقلید در جامعه ی ایران و مبارزات شان با رژیم پهلوی، شناسایی حکومت مطلوب از نگاه اینان و چگونگی رفتارشان با حکومت پهلوی و نیروهای معارض با این حکومت مساله ی اصلی این پژوهش است. در این مقطع رفتار سیاسی آیت الله گلپایگانی با فراز و نشیب هم راه است. گاه ساکت است و کناره گرفته و گاه با قدرت در میانه ی میدان حاضر. در سوی دیگر اما آیت الله شریعتمداری نه هیچ گاه از مبارزه کناره گرفت و نه هیچ گاه چنان تند شد که انقلابی بنامیمش. این تفاوت رفتار آیات با یکدیگر و با نیروهای انقلابی حوزه باعث بروز اختلافاتی شد که حتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز نشانه های آن کاملا هویدا بود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و گردآوری داده ها مبتنی بر منابع کتابخانه ای و مصاحبه ای است. نتیجه ی به دست آمده نشان می دهد که آیت الله شریعتمداری که نظام مشروطه را با حکومت اسلامی مطلوب خویش بسیار نزدیک می دید تمایلی به برانداختن این نظام نداشت و مایل بود تا با رفع معایب موجود، به اصلاح نظام موجود بپردازد اما آیت الله گلپایگانی که هر نظامی جز بر مبنای ولایت فقیه را نظامی طاغوتی می دانست، مشروعیتی برای حکومت پهلوی قائل نبود و سکوت مقطعی اش نیز نه از رضایت که بر اثر جبر زمانه و آماده نبودن شرایط برپایی حکومت مطلوبش بود.